voucher

Các chất dẫn truyền thần kinh và giấc ngủ: Serotonin, dopamine, norepinephrine, acetylcholine, gaba, steroid, adenosine, melanin,…

Các loại thuốc điều trị mất ngủ và dị ứng mẫn cảm thường tác động lên hệ thống thần kinh và ảnh hưởng đến chất dẫn truyền thần kinh. Việc hỗ trợ giấc ngủ có xu hướng hoạt động dựa trên các thụ thể GABA trong não hoặc melatonin. Cùng Nệm Thuần Việt tìm hiểu chất dẫn truyền thần kinh được các nhà nghiên cứu về giấc ngủ thông tin như thế nào nhé.

Sơ lược về tế bào thần kinh

Tế bào thần kinh hay còn gọi là dây thần kinh là một loại tế bào được tìm thấy trong cơ thể và bộ não. Công việc của nó là nhận tín hiệu từ một tế bào, chuyển đổi thành tín hiệu xung điện và truyền đến cho một tế bào khác trong cơ thể. Khi có nhu cầu liên lạc kết nối giữa các tế bào, chất dẫn truyền thần kinh sẽ hoạt động và truyền dẫn thông tin. Ở một số trường hợp khác, các chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm cho các phản xạ của cột sống và điều hòa giấc ngủ.

Các chất dẫn truyền thần kinh và giấc ngủ

Các chất dẫn truyền thần kinh được các nhà nghiên cứu về giấc ngủ tìm hiểu và đưa ra các thông tin như sau:

1. GABA là gì (Gamma Aminobuytric Acid)

gaba là gì có tác dụng gì
GABA – Đây là một axit amin hoạt động như chất ức chế dẫn truyền thần kinh

Gaba là gì? Đây là một axit amin hoạt động như chất ức chế dẫn truyền thần kinh, ngăn ngừa hoặc làm giảm một số tín hiệu thần kinh. Nó hoạt động và kiểm soát các tín hiệu thần kinh ở võng mạc và hệ thần kinh trung ương. Do đó khi thiếu hụt GABA, cơ thể thường xảy ra hiện tượng lo lắng, thậm chí là động kinh. Sử dụng thuốc có thể làm tăng tạm thời mức GABA và từ đó giúp giảm lo lắng, chống co giật.

Một số loại thuốc và chất kích thích có thể làm giảm GABA tự nhiên, ví dụ như rượu bia, các thuốc chứa barbiturat và cannabinoids. Khi sử dụng các loại thuốc làm giảm GABA tự nhiên kết hợp cùng sự suy giảm chất dẫn truyền thần kinh serotonin có thể gây trầm cảm, nhất là với các đối tượng nghiện rượu. Bệnh nhân bị bại não có các dây thần kinh bị tổn thương trong hệ thống thần kinh trung ương không thể hấp thụ GABA đúng cách, ảnh hưởng đến các kỹ năng vận động hoặc cơ bắp.

Glutamate là gì ?

Axit glutamic, còn được gọi là glutamate – là một axit amin và là chất dẫn truyền thần kinh phổ biến nhất trong cơ thể. 80% tế bào thần kinh của bộ não sản sinh glutamate. Glutamate đảm nhiệm chức năng quan trọng nhất của các chất dẫn truyền thần kinh là trong các hoạt động nhận thức như ghi nhớ và học tập. Các nhà khoa học đã nhận định axit glutamic có liên quan đến động kinh, glutamate cũng có thể là tiền chất để tổng hợp GABA.

2. Acetylcholine là gì

acetylcholine là gì
Acetylcholine là chất dẫn truyền thần kinh đầu tiên được phát hiện bởi các nhà khoa học

Acetylcholine là gì? Acetylcholine là chất dẫn truyền thần kinh đầu tiên được phát hiện bởi các nhà khoa học. Acetylcholine có tác dụng gì? Chức năng chính của nó là điều phối sự vận động của cơ bắp, liên quan đến việc lên lịch cho giấc ngủ REM. Nhiệt độ của cả não và cơ thể đều giảm trong khi ngủ NREM. Thời gian ngủ của NREM càng dài, nhiệt độ càng giảm. Ngược lại, nhiệt độ não tăng lên trong giấc ngủ REM. Sự suy giảm Acetylcholine được xem là sự khởi đầu của bệnh Alzheimer.

>>>Đọc bài: Có nên tập thể dục trước khi đi ngủ ?Tập thể dục ảnh hưởng đến giấc ngủ như thế nào?

3. Norepinephrine là gì?

Norepinephrine là gì? Norepinephrine là chất dẫn truyền thần kinh có liên quan nhiều nhất đến phản ứng chiến đấu hay các tình huống căng thẳng khác vì nó làm tăng nhịp tim và huyết áp. Nó được đan xen với sự kích thích, tỉnh táo, chu đáo, giấc ngủ và nó cũng liên quan đến việc hình thành ký ức.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ norepinephrine tăng cao có liên quan đến các triệu chứng trong một số rối loạn tâm trạng. Các tế bào thần kinh ở dưới cùng của thân não đáp ứng với norepinephrine. Khi các tế bào thần kinh này được kích thích, vùng vỏ não sẽ hoạt động mạnh hơn. Do đó, Norepinephrine là gì được cho là công cụ khiến mọi người thức dậy.

4. Dopamine là gì

Chất dẫn truyền thần kinh Dopaminergic là gì
Dopamine là một chất ức chế dẫn truyền thần kinh liên quan đến vận động

Dopaminergic là gì? Dopamine là một chất ức chế dẫn truyền thần kinh liên quan đến vận động. Dopamine đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm giác niềm vui và cảm giác hạnh phúc. Rượu và một số loại thuốc kích thích khác làm tăng mức độ dopamine. Tâm thần phân liệt có liên quan đến mức độ dopamine tăng cao ở thùy trán của não. Ngược lại, nồng độ dopamine thấp trong các vùng vận động của não có liên quan đến bệnh Parkinson, gây cứng cơ và run cơ không kiểm soát được.

Các mô hình thí nghiệm trên động vật của bệnh Parkinson và bệnh tâm thần phân liệt đã phát hiện ra rằng dopamine đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa giấc ngủ. Chuột bị thay đổi để có nồng độ dopamine cao trong não nhạy cảm hơn bình thường với caffeine và modafinil và có phản ứng phục hồi mạnh hơn đối với tình trạng thiếu ngủ.

>>>Đọc ngay: Cytokines, Điều hòa giấc ngủ và đáp ứng miễn dịch

5. Serotonin là gì?

Chất dẫn truyền thần kinh Serotonin là gì
Sự thiếu hụt serotonin có liên quan đến trầm cảm, tức giận, rối loạn giấc ngủ, hội chứng ruột kích thích và nhiều rối loạn cảm xúc và thể chất khác

Chất Serotonin là gì? Chất dẫn truyền thần kinh Serotonin có liên quan đến một số chức năng quan trọng của cơ thể như trí nhớ, cảm xúc, tâm trạng, sự thèm ăn và điều hòa nhiệt độ. Do đó không có gì ngạc nhiên khi các chất dẫn truyền thần kinh này cũng quan trọng trong việc điều hòa giấc ngủ và thức dậy. Nó làm cho mọi người cảm thấy hài lòng và an toàn.Sự thiếu hụt chất serotonin có liên quan đến trầm cảm, tức giận, rối loạn giấc ngủ, hội chứng ruột kích thích và nhiều rối loạn cảm xúc và thể chất khác.
Sự thiếu hụt serotonin có liên quan đến trầm cảm, tức giận, rối loạn giấc ngủ, hội chứng ruột kích thích và nhiều rối loạn cảm xúc và thể chất khác.

Serotonin có tác dụng gì? Serotonin làm chúng ta cảm thấy buồn ngủ hơn hay tỉnh táo hơn?

Câu trả lời là cả hai. Nhiều serotonin là một điều tốt. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng Serotonin có tác dụng trực tiếp thúc đẩy sự tỉnh táo và cũng thúc đẩy sự hình thành các yếu tố não gây buồn ngủ. Chúng quyết định sự buồn ngủ hay tỉnh táo khi cần thiết và các tế bào thần kinh cũng góp phần quyết định sự thức tỉnh.
Các thí nghiệm trên động vật làm tăng mức độ 5-Hydroxytryptophan một cách giả tạo (tiền chất sinh hóa cho cả serotoninmelatonin) làm tăng sự tỉnh táo ngay lập tức, sau đó là tăng giấc ngủ không REM. Các tế bào thần kinh serotonergic ức chế các tế bào thần kinh thúc đẩy giấc ngủ và khi nồng độ serotonin tăng lên, thời gian REM giảm.

Trong chức năng não bình thường, sự giải phóng serotonin là cao nhất trong lúc thức giấc và đã được tìm thấy chúng giảm đi trong khi ngủ NREM. Nó chậm lại đáng kể trong giấc ngủ REM

6. Steroid là gì

Steroid là gì? Steroid tham gia vào quy định giấc ngủ. Cortisol làm tăng xu hướng giấc ngủ REM và bổ sung estrogen giúp phụ nữ sau mãn kinh ngủ ngon hơn. Một số hormone tăng trưởng (GHRH) được giải phóng và giải phóng corticotropin cũng đóng vai trò trong việc điều hòa giấc ngủ.

7. Orexin là gì?

Orexin là chất dẫn truyền thần kinh
Orexin kích thích thúc đẩy thức dậy và ức chế giấc ngủ

Orexin là những phân tử tín hiệu thần kinh, kích thích thúc đẩy thức dậy và ức chế giấc ngủ. Vùng dưới đồi của não bộ rất giàu tế bào thần kinh có thụ thể orexin. Các xét nghiệm trên động vật liên quan đến việc tiêm orexin vào sự hình thành mạng lưới pontine đã tạo ra sự gia tăng tỉnh táo và tăng mức độ GABA.

8. Adenosine là gì

Adenosine là gì? Adenosine được cơ thể sản xuất như một sản phẩm bình thường của quá trình trao đổi chất. Chúng ta sản xuất nhiều khi thức dậy và hoạt động trong khi ngủ. Adenosine đóng một phần trong quá trình cân bằng nội môi khi ngủ vì nó ức chế tế bào thần kinh thúc đẩy thức giấc. Sự tổn thương hoặc thay đổi số lượng đối với những tế bào thần kinh này dường như đóng một phần trong sự phát triển của bệnh Alzheimer. Caffeine gây ảnh hưởng đến adenosine.

>>>Đọc bài viết: Mất ngủ kéo dài về đêm, tại sao? Triệu chứng mất ngủ

9. Melanin

Melanin là gì?

Melanin là gì
Melanin sắc tố quyết định màu sắc làn da trên cơ thể

Melanin là một sắc tố phổ biến trong cơ thể, chúng quyết định màu sắc làn da trên cơ thể. Giống như melatonin, hormone tập trung melanin (MCH) cũng được sản xuất bởi tuyến yên và là một phần của quá trình cân bằng nội môi (có thể là trong khi ngủ).
Các nhà khoa học đã xác định được quá nhiều melanin trong cơ thể có liên quan đến béo phì vì chúng làm tăng lượng nước và lượng đường.
Kích thích sự thèm ăn và gây béo phì là một trong những bằng chứng cho thấy sắc tố melanin đóng vai tròn trong giấc ngủ.

Chất dẫn truyền thần kinh, ảnh hưởng của các tế bào thần kinh trong giấc ngủ

Acetylcholine, dopamine, glutamate, histamine, norepinephrine, orexin, serotoninsắc tố melanin đều có tác dụng thúc đẩy sự tỉnh táo. Một số tế bào thần kinh (tế bào não) chuyên giải phóng một số chất dẫn truyền thần kinh và các nhà khoa học đã tìm thấy tốc độ hoạt động của những tế bào thần kinh này có thể thay đổi khi đang ngủ hoặc thức giấc. Cụ thể là tốc độ hoạt động, sản sinh của nơ-ron glutamate và histamine cao trong khi thức và thấp trong khi ngủ.

thiếu chất dẫn truyền thần kinh
Ảnh hưởng của các tế bào thần kinh trong giấc ngủ

>>>Đọc ngay: Mất ngủ nên ăn gì? Mất ngủ uống gì? Mất ngủ nên làm gì để ngủ ngon tới sáng??

Các tế bào thần kinh Orexin có tốc độ sản sinh cao trong khi thức dậy và thấp nhất trong khi ngủ. Các tế bào cholinergic (tế bào thần kinh giải phóng acetylcholine) hoạt động nhiều hơn trong khi thức dậy. Sự phóng thích Dopamine dường như không thay đổi khi thức hay ngủ. Adenosine tích tụ trong suốt thời gian thức dậy vì nó là sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất.

Hệ thống miễn dịch cũng được kích hoạt do thiếu ngủ và cytokine chủ yếu hoạt động như các chất kích thích giấc ngủ trong não. Sắc tố Melatonin thay đổi nồng độ theo chu kỳ sinh học, thúc đẩy giấc ngủ.
Nghiên cứu sâu hơn về các chất dẫn truyền thần kinh và cách chúng hoạt động có thể sẽ dẫn đến các phương pháp điều trị rối loạn hệ thần kinh, trầm cảm và thậm chí có thể là các bệnh như Alzheimer.

0/5 (0 Reviews)

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *