Rau răm là rau gì? Những lợi ích bất ngờ có thể bạn chưa biết từ rau răm

1. Rau răm là gì?

Rau răm, với biệt danh thú vị là “thủy liễu”, là một biểu tượng quen thuộc trong vườn rau của người Việt, nổi tiếng với hương vị cay nồng đặc trưng và khả năng mang lại sức khỏe cho con người. Được biết đến không chỉ với vị cay mát mẻ và tính ấm dễ chịu, rau răm còn được ca ngợi vì những đặc tính chữa bệnh phi thường của mình. Từ việc giảm đau bụng do lạnh, chữa trị các vấn đề về da như hắc lào, tràng ghẻ, cho đến việc xử lý những vết thương do rắn cắn, trĩ và cả cơn sốt, rau răm thực sự là một “bác sĩ” trong khu vườn của bạn.

2. Đặc điểm của rau răm

Mọc tự nhiên hoặc được trồng cẩn thận trong những khu vực có đất ẩm mượt và đầy ánh sáng mặt trời, rau răm thích nghi tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới của Việt Nam. Với dáng vẻ mảnh mai nhưng đầy sức sống, cây rau răm cao từ 15 đến 30 cm, là loại cây thân thảo mang trong mình một mùi thơm nồng nàn không thể nhầm lẫn.

Lá của rau răm là sự kết hợp hoàn hảo giữa vẻ đẹp và hương thơm, với hình dáng thuôn dài, nhọn về phía cuối, dài từ 5 đến 7 cm và rộng từ 0,5 đến 2 cm. Màu xanh đậm của lá, cùng với các gân lá song song và những lông màu trắng tinh tế trên mép và gân, tạo nên một bức tranh tự nhiên sống động. Đặc biệt, mặt trên của lá có màu xanh đậm pha lẫn đốm nâu, trong khi mặt dưới lại ẩn chứa sắc đỏ tía kỳ bí.

Thân cây rau răm, với hình dạng trụ tròn, đường kính khoảng 2 đến 3 mm, màu xanh lục ánh đỏ, mang lại vẻ đẹp mạnh mẽ nhưng cũng không kém phần duyên dáng. Hoa rau răm, dù ít khi xuất hiện, lại là điểm nhấn đầy màu sắc với những cánh hoa mỏng manh màu trắng đến hồng tía, thường nở rộ vào cuối mùa hè, tạo nên một khung cảnh đầy sức sống trong vườn rau.

Rau răm không chỉ là một loại rau gia vị mà còn là một nguyên liệu quý giá trong y học cổ truyền, nơi mà tất cả các bộ phận của cây đều được tận dụng để chế biến thành các bài thuốc quý. Để thu hái rau răm, người ta thường chọn những cây chưa ra hoa, với thân cây màu đỏ ngả tím, bởi đây là thời điểm cây có dược tính cao nhất.

3. Rau răm được trồng ở đâu? Thu hái rau răm như thế nào?

Rau răm, một loại thảo mộc đặc trưng với hương vị thơm ngon và tinh tế, đã trở thành một phần không thể thiếu trong bếp ăn của nhiều gia đình trên khắp đất nước ta. Nhờ vào khí hậu đa dạng và phong phú, rau răm có thể phát triển mạnh mẽ ở hầu hết các vùng miền, từ Bắc chí Nam, tạo điều kiện cho việc trồng trọt và thu hoạch quanh năm. Điều này đồng nghĩa với việc nguồn cung rau răm luôn dồi dào, đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân trong mọi mùa.

Khi lựa chọn rau răm để thu hái, người trồng rau nên ưu tiên chọn những cây chưa bước vào giai đoạn ra hoa, khi cây đang ở độ tuổi trưởng thành với thân cây chuyển sang màu đỏ hoặc ngả tím. Đây là thời điểm mà hàm lượng dược tính trong cây đạt mức cao nhất, mang lại lợi ích tối đa cho sức khỏe. Các dược chất quý giá này không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch mà còn có khả năng phòng chống một số bệnh tật.

4. Thành phần hóa học của rau răm

Các flavonoid chính được tìm thấy trong rau răm bao gồm flavonols như Myricetin và Quercetin, cùng với các dẫn xuất của chúng. Myricetin [3,5,7-trihydroxy-2- (3,4,5-trihydroxyphenyl) – 4-chromenone] và Quercetin [2- (3,4-dihydroxyphenyl) -3,5, 7-trihydroxy-4 H-chromen-4-1] là hai loại flavonol nổi bật, nổi tiếng với khả năng chống oxy hóa và tác dụng bảo vệ sức khỏe. Ngoài ra, metyl flavonol [6,7-4′, 5′-dimethylenedioxy-3,5,3′-trimethoxyflavone] và flavon [6,7-methylenedioxy-5,3′, 4′, 5′-tetramethoxyflavone] cũng góp phần vào bảng thành phần hóa học đặc biệt này, đem lại những lợi ích sức khỏe không thể phủ nhận.

Rau răm còn chứa axit oxalic, đặc biệt tập trung trong lá, là yếu tố quan trọng góp phần vào khả năng của rau răm trong việc tăng cường tiêu hóa. Axit oxalic có thể kích thích quá trình tiêu hóa một cách tự nhiên, giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất một cách hiệu quả hơn, đồng thời cải thiện sức khỏe đường ruột.

5. Tác dụng của rau răm trong y học cổ truyền

Trong kho tàng y học cổ truyền, rau răm không chỉ được coi là một loại rau gia vị đặc trưng mà còn là một vị thuốc quý với nhiều công năng đặc biệt. Với hương vị đặc trưng hơi đắng, cay nồng và mùi hơi hắt, rau răm mang đến một làn gió mới cho bữa ăn và cả trong điều trị y học.

Tính nóng và tinh dầu của rau răm, theo quan điểm của y học Đông y, có khả năng tiêu độc, trừ phong hàn, và trị hoạt huyết. Điều này giúp rau răm trở thành một thành phần không thể thiếu trong việc phòng và chữa các bệnh liên quan đến hệ thống tuần hoàn và hệ miễn dịch.

Ngoài ra, trong y học cổ truyền, rau răm còn được biết đến với vai trò là một chất phụ gia và hương liệu thực phẩm, mang lại không chỉ hương vị mà còn giá trị y học. Các bệnh thường gặp như khó tiêu, đầy bụng, đau dạ dày, và các triệu chứng rối loạn tiêu hóa có thể được cải thiện đáng kể nhờ vào việc sử dụng rau răm.

Không chỉ dừng lại ở đó, rau răm còn được biết đến với khả năng giảm đau, kháng khuẩn, ngừa sưng viêm, giúp hỗ trợ điều trị tiêu chảy, khó tiêu, ngứa ngoài da, trĩ, và thậm chí là rối loạn kinh nguyệt. Các lá và hạt của rau răm không chỉ là bài thuốc dân gian chữa bệnh mà còn được sử dụng trong việc điều trị các vấn đề về da như mụn nước và thậm chí là các bệnh ung thư.

6. Tác dụng của rau răm trong y học hiện đại

Khả năng chống lại vi rút

Theo các nghiên cứu trong y học hiện đại, rau răm đã chứng minh được khả năng kháng khuẩn đáng kể của mình. Các chất chiết xuất từ rau răm có thể ngăn chặn sự phát triển của nhiều loại nấm và vi rút, làm cho nó trở thành một phương pháp tự nhiên trong việc phòng chống và điều trị các tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn và vi rút gây ra, bao gồm các bệnh như loét tá tràng và viêm miệng.

Cải thiện quá trình tiêu hóa 

Rau răm chứa axit oxalic, một chất có tác dụng hỗ trợ và kích thích hệ tiêu hóa, giúp giảm thiểu các triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu và đau bụng. Tính ấm và vị cay của rau răm còn giúp kích thích vị giác, làm ấm bụng, từ đó cải thiện quá trình tiêu hóa khi ăn kèm với các loại thức ăn như trứng vịt lộn, hải sản, và các loại thịt.

Chăm sóc da

Rau răm nổi bật với đặc tính sát khuẩn mạnh mẽ, giúp làm lành nhanh chóng các vấn đề da như ghẻ lở và hắc lào. Không chỉ vậy, nhờ vào khả năng tiêu độc và chống viêm, rau răm cũng hỗ trợ hiệu quả trong quá trình chăm sóc da, giúp loại bỏ mụn và se khít lỗ chân lông một cách tự nhiên và hiệu quả.

7. Ảnh hưởng xấu khi ăn quá nhiều rau răm

Rau răm là một loại rau thơm được sử dụng phổ biến trong nhiều món ăn và cũng là một vị thuốc trong y học cổ truyền với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng rau răm không đúng cách, đặc biệt là việc lạm dụng nó với lượng lớn có thể gây ra những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Ảnh hưởng đến tủy và tinh khí

Nghiên cứu chỉ ra rằng ăn nhiều rau răm có thể gây ảnh hưởng xấu tới tủy, làm giảm tinh khí, dẫn đến giảm ham muốn tình dục ở cả nam giới và nữ giới, từ đó ảnh hưởng tới khả năng sinh sản.

Ảnh hưởng đối với nữ giới

• Rong Kinh và Kinh Nguyệt Không Đều: Việc ăn rau răm nhiều có thể dẫn đến hiện tượng rong kinh và làm cho chu kỳ kinh nguyệt trở nên không đều, gây khó khăn trong việc xác định ngày rụng trứng và giảm xác suất thụ thai.
• Giảm Ham Muốn Tình Dục: Lạm dụng rau răm cũng có thể làm giảm ham muốn tình dục ở nữ giới.
• Nguy Cơ Sảy Thai: Phụ nữ đang mang thai nên cực kỳ thận trọng với việc sử dụng rau răm, đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ, do có nguy cơ làm tăng khả năng sảy thai.

Ảnh hưởng đối với nam giới

• Giảm Ham Muốn Tình Dục: Ăn nhiều rau răm có thể làm giảm ham muốn tình dục ở nam giới.
• Làm Giảm Chất Lượng Tinh Trùng: Lạm dụng rau răm cũng có thể ảnh hưởng xấu tới chất lượng tinh trùng, gây ảnh hưởng tới khả năng sinh sản.

Không dành cho những người xanh xao, ốm yếu

Những người có thể trạng xanh xao, ốm yếu cần hạn chế ăn rau răm bởi loại rau này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe do tính nóng và hành khí mạnh mẽ của nó.

8. Tìm hiểu liều lượng ăn rau răm phù hợp

Khi sử dụng rau răm, việc xác định liều lượng phù hợp là cực kỳ quan trọng và cần dựa trên nhiều yếu tố như sức khỏe và tuổi tác của người dùng. Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể nào xác định chính xác liều lượng sử dụng rau răm, nhưng người dùng cần hết sức thận trọng. Sản phẩm tự nhiên không phải lúc nào cũng hoàn toàn an toàn nếu sử dụng không đúng cách. Trước khi dùng rau răm để điều trị bất kỳ tình trạng sức khỏe nào, bạn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế như dược sĩ hoặc bác sĩ.

Rau răm có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào mục đích:

• Truyền Thống ở Bangladesh: Ở Bangladesh, rau răm được giã nát để chắt lấy nước, sử dụng giúp giảm đau bụng kinh. Bột lá được dùng để cầm máu, hoặc cả cây rau răm được sử dụng làm thuốc trừ sâu cho ngũ cốc dự trữ. Một số bộ tộc còn nghiền nát hạt tiêu đen cùng cây răm để làm thuốc trị đau đầu.
• Điều Trị Nhức Đầu và Đau Răng: Nước ép từ lá rau răm có thể giúp trị nhức đầu và đau răng hiệu quả.
• Hỗ Trợ Hệ Tiêu Hóa: Nước ép rau răm cũng được dùng để chữa loét dạ dày, kiết lị, chữa gan to và kích thích ăn uống.
• Chăm Sóc Da và Vết Thương: Áp dụng nước ép rau răm lên vùng da bị tổn thương có thể giúp cầm máu và hỗ trợ quá trình lành thương nhanh chóng.
• Sử Dụng Phần Rễ: Phần rễ của rau răm có thể được sử dụng như một loại thuốc lợi tiểu tự nhiên, hỗ trợ tẩy giun, đặc biệt hiệu quả với giun sán.

Ở Việt Nam, phần thân và lá của rau răm cũng được ứng dụng trong việc điều trị các vấn đề sức khỏe tương tự, nhấn mạnh vào tính đa dạng và phong phú trong việc sử dụng rau răm trong y học cổ truyền. Trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng bạn hiểu rõ về cách sử dụng và liều lượng phù hợp để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

9. Những món ăn phổ biến thường sử dụng rau răm

Rau răm, với hương vị đặc trưng và khả năng khử mùi tuyệt vời, đã trở thành một nguyên liệu không thể thiếu trong nền ẩm thực Việt Nam, đặc biệt là trong các món ăn dưới đây:

• Trứng vịt lộn: Rau răm được sử dụng như một loại gia vị tự nhiên để làm giảm mùi tanh đặc trưng của trứng vịt lộn, giúp món ăn trở nên dễ chịu và thú vị hơn trong khẩu vị của người thưởng thức.
• Cháo thịt dê: Trong món cháo thịt dê, rau răm đóng vai trò quan trọng trong việc khử mùi đặc trưng của thịt dê và mang lại cảm giác ôn hòa, dễ ăn, giúp món cháo thêm phần ngon miệng và bổ dưỡng.
• Lẩu cá kèo: Rau răm thêm vào lẩu cá kèo không chỉ giúp chống lại hoạt tinh, mà còn làm tăng hương vị đặc trưng cho món lẩu, tạo nên một bữa tiệc hương vị cho người thưởng thức.
• Các món hải sản như nghêu, sò, hến: Khi được luộc, xào, nấu canh hay cháo, việc thêm rau răm không chỉ giúp tiêu thực, khử mùi tanh mà còn tăng cường khẩu vị, mang lại cảm giác mới mẻ và hấp dẫn cho các món ăn.
• Chả rươi: Một món ăn đặc sản với nguyên liệu chính là con rươi, trứng gà và vỏ quýt thái chỉ. Việc thêm rau răm vào chả rươi giúp giảm bớt tính hàn của rươi, tạo nên một món ăn độc đáo và kích thích khẩu vị.
• Bún thang Hà Nội: Rau răm được thêm vào để tạo mùi hấp dẫn, nâng cao giá trị thẩm mỹ và hương vị của món bún, làm cho bún thang trở thành một biểu tượng ẩm thực không thể lẫn vào đâu được của Hà Nội.

Lời kết

Nệm Thuần Việt hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có những thông tin hữu ích hơn về rau răm – loại rau thơm đặc trưng không chỉ mang lại hương vị đặc biệt cho các món ăn mà còn chứa đựng nhiều lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc.

Xem thêm:

• Top câu ca dao tục ngữ Việt Nam ý nghĩa nhất
• Rau mũi tàu là rau gì? Những lợi ích bất ngờ có thể bạn chưa biết từ rau mũi tàu
• Hướng dẫn chi tiết cách làm bánh giò tại nhà đơn giản