Hướng dẫn cách chuẩn bị mâm ngũ quả cho đám cưới

Mâm ngũ quả không chỉ là biểu tượng của sự thịnh vượng và hạnh phúc trong hôn nhân, mà còn là minh chứng cho tài nghệ và sự tinh tế trong việc chuẩn bị của gia đình hai bên. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước một để tạo ra một mâm ngũ quả hoàn hảo, từ việc lựa chọn loại quả, cách sắp xếp, đến ý nghĩa phong thủy sau mỗi lựa chọn. Hãy cùng Nệm Thuần Việt khám phá cách để mâm ngũ quả đám cưới của bạn không chỉ đẹp mắt mà còn truyền tải thông điệp yêu thương và may mắn cho ngày trọng đại này.

 

 

1. Nguồn Gốc và Ý Nghĩa Của Mâm Ngũ Quả Trong Đám Cưới

1.1. Sự Ra Đời của Mâm Ngũ Quả Đám Cưới

Mâm ngũ quả trong đám cưới, một phần không thể thiếu trong nghi lễ hôn nhân truyền thống của người Việt, mang đậm ý nghĩa văn hóa và tâm linh. Sự hình thành của mâm ngũ quả cưới có nguồn gốc từ lễ nạp tài trong các đám cưới cổ xưa, một phong tục đã trở thành di sản văn hóa đặc sắc, lan tỏa khắp ba miền Bắc, Trung, Nam của đất nước.

Đi sâu vào lịch sử, mâm ngũ quả được cho là có liên quan mật thiết với truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh – một câu chuyện mô tả cuộc thách cưới nổi tiếng của Vua Hùng. Trong truyền thuyết, Vua Hùng đã yêu cầu các vật phẩm quý hiếm như Voi chín ngà, Gà chín cựa, Ngựa chín hồng mao… làm lễ vật để cầu hôn công chúa. Đây không chỉ là minh chứng cho tập tục thách cưới mà còn là nguồn cảm hứng cho việc hình thành mâm ngũ quả sau này.

Mâm ngũ quả đám cưới, với sự gắn kết giữa truyền thống và hiện đại, đã trở thành một biểu tượng quan trọng trong lễ cưới. Trong nghi thức hỏi cưới, nhà trai sẽ mang đến nhà gái những mâm quả, hay còn được gọi là tráp, làm lễ vật. Mỗi mâm quả không chỉ là sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc và hương vị, mà còn phản ánh lòng kính trọng và mong muốn hòa hợp giữa hai gia đình. Số lượng và bố cục của mâm ngũ quả cũng phản ánh phong tục và tập quán của từng vùng miền, mang đậm dấu ấn văn hóa địa phương.

Mâm ngũ quả trong đám cưới không chỉ là một phần lễ nghi, mà còn thể hiện mong muốn cho sự thịnh vượng, hạnh phúc và sự bền vững của hôn nhân. Mỗi loại quả được chọn lựa không chỉ vì vẻ ngoài đẹp mắt mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu xa, từ phong thủy cho đến những lời chúc phúc. Vì thế, việc chuẩn bị mâm ngũ quả cũng cần được thực hiện với sự tôn trọng và tâm huyết, như một lời nguyện cầu cho hạnh phúc và thịnh vượng của cặp đôi trong hành trình chung đời.

1.2. Ý Nghĩa Của Mâm Ngũ Quả Trong Đám Cưới

Mâm ngũ quả trong đám cưới không chỉ là một phần nghi lễ, mà còn là tượng trưng cho những giá trị văn hóa sâu sắc và ý nghĩa tâm linh quan trọng trong văn hóa Việt Nam.

• Biểu Tượng của Sự Tôn Trọng và Lòng Kính Cẩn: Trong ngày ăn hỏi, mâm ngũ quả do nhà trai chuẩn bị và trao cho nhà gái không chỉ là một món quà, mà còn là minh chứng cho tình cảm và sự tôn trọng mà nhà trai dành cho nhà gái. Khi được bày trên bàn thờ tổ tiên của nhà gái, mâm ngũ quả còn thể hiện lòng thành kính, sự biết ơn và mong muốn hòa hợp giữa hai gia đình.

• Sự Gắn Kết Giữa Hai Gia Đình và Đôi Uyên Ương: Mâm ngũ quả cũng là biểu tượng cho sự ra mắt chính thức và sự chấp nhận của hai gia đình. Đặt trước bàn thờ tổ tiên, nó không chỉ là sự tôn vinh truyền thống mà còn là lời khẳng định về một mối quan hệ bền chặt, gắn kết giữa các thành viên trong gia đình và đặc biệt là giữa đôi bạn trẻ.
• Khởi Đầu Cho Một Hành Trình Mới: Mâm ngũ quả trong ngày cưới còn đánh dấu sự bắt đầu của cuộc sống hôn nhân mới. Nó không chỉ là sự công nhận của hai gia đình và tổ tiên đối với sự liên kết này, mà còn là lời nguyện cầu cho một tương lai hạnh phúc, thịnh vượng và bền vững của cặp đôi.
• Trách Nhiệm và Sự Coi Trọng trong Hôn Nhân: Mâm ngũ quả còn thể hiện trách nhiệm và sự coi trọng của cả hai gia đình đối với hôn nhân. Mỗi loại quả được chọn lựa không chỉ vì vẻ đẹp bên ngoài mà còn chứa đựng ý nghĩa tâm linh và sự ước mong cho một cuộc sống gia đình êm đẹp, hòa thuận và thịnh vượng.

2. Mâm ngũ quả ngày cưới phải có những thứ gì?

Trong văn hóa hôn nhân truyền thống của Việt Nam, mâm quả cưới đóng vai trò hết sức quan trọng, thể hiện sự tôn trọng và gìn giữ các phong tục từ ngàn xưa. Tùy thuộc vào từng vùng miền, cách chuẩn bị mâm quả cưới có những biến thể nhất định. Đặc biệt ở miền Trung và miền Nam, mâm quả thường gồm số chẵn, ví dụ như 6 mâm, để phản ánh sự hài hòa và cân đối trong hôn nhân.

Mâm Quả Trầu Cau

Điểm xuất phát của mâm quả trong đám cưới Việt Nam không thể không nhắc đến mâm trầu cau. Truyền thống này xuất phát từ huyền thoại trầu-cau, biểu tượng cho tình yêu và sự gắn kết bền chặt của các cặp đôi qua nhiều thế hệ. Mâm trầu cau không chỉ đơn giản là một phần của nghi lễ, mà còn là lời nguyện cầu cho tình yêu và sự khăng khít giữa cặp vợ chồng mới cưới, hứa hẹn một tương lai gắn bó và hạnh phúc.

Trong việc chuẩn bị mâm trầu cau, số lượng trầu cau thường là 105 quả hoặc 60 quả, tượng trưng cho ước vọng về một cuộc sống chung thủy và hạnh phúc kéo dài suốt trăm năm hay sáu mươi năm. Mỗi quả cau thường được kết hợp với hai lá trầu, và cả hai phải được lựa chọn cẩn thận, đảm bảo sự tươi mới và xanh mượt.

Mâm Quả Trà – Rượu – Nến

Mâm quả tiếp theo cần phải được chuẩn bị trong đám cưới là mâm trà – rượu – nến. Mâm này không chỉ là vật phẩm trang trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, biểu hiện cho sự kính trọng và xin phép tổ tiên. Việc dâng mâm trà – rượu – nến lên ông bà tổ tiên trong đám cưới thể hiện lòng thành kính, mong muốn được sự chứng giám và phù hộ của tổ tiên cho hạnh phúc và tương lai của cặp đôi. Đây cũng là biểu tượng của sự hòa nhập giữa hai họ, hy vọng cho một cuộc sống hôn nhân đầy tình thương và hạnh phúc.

Mâm Quả Bánh Phu Thê

Mâm quả bánh phu thê, còn được biết đến với tên gọi xu xê hoặc xu xuê, là một phần không thể thiếu trong số các mâm quả cưới truyền thống của Việt Nam. Tùy thuộc vào đặc trưng của từng vùng miền và sở thích của gia đình cô dâu, mâm quả này có thể gồm bánh phu thê, bánh cốm, bánh pía, bánh đậu xanh, bánh hồng,… Dù là loại bánh nào đi chăng nữa, ý nghĩa chung của mâm quả này là biểu tượng cho hương vị ngọt ngào, sự hòa hợp và gắn bó của tình yêu giữa cô dâu và chú rể. Mâm bánh phu thê đại diện cho mong muốn một cuộc sống hôn nhân đầy ắp yêu thương và hạnh phúc.

Mâm Quả Trái Cây

Mâm quả trái cây là một phần không thể thiếu trong bất kỳ đám cưới truyền thống nào ở Việt Nam. Câu nói “hoa thơm quả ngọt” của ông bà ta chính là nguồn cảm hứng cho mâm quả này, biểu tượng cho ước vọng một cuộc sống hôn nhân ngập tràn hạnh phúc và những niềm vui ngọt ngào. Mâm quả trái cây không chỉ là sự kết hợp của hương vị mà còn phản ánh mong muốn tình yêu của đôi lứa sẽ đơm hoa kết trái, mang lại những đứa con khỏe mạnh và đáng yêu. Trong việc lựa chọn trái cây, cần tránh những loại quả mang vị đắng hay chát mà truyền thống coi là không phù hợp, như lựu, lê, chuối, cam, để đảm bảo ý nghĩa tốt lành và tươi sáng cho mâm quả này.

Mâm Quả Xôi Gấc và Gà Luộc

Mâm quả tiếp theo trong danh sách là xôi gấc và gà luộc, mỗi món đều mang ý nghĩa sâu sắc trong lễ cưới. Xôi gấc, một món ăn truyền thống, thường được làm từ loại nếp cao cấp, chọn lọc kỹ lưỡng. Hình ảnh xôi gấc hình trái tim, nhuộm màu đỏ rực từ quả gấc, không chỉ mang ý nghĩa chúc mừng cho đám cưới mà còn biểu tượng cho tình yêu bền chặt, son sắt và thủy chung giữa đôi uyên ương. Bên cạnh đó, xôi gấc cũng có thể được tạo hình tròn truyền thống, trên đó đóng dấu chữ “Hỷ”, biểu thị cho niềm vui và hạnh phúc.

Gà luộc, một phần không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống, cũng xuất hiện trong mâm quả cưới. Gà luộc không chỉ là món ăn ngon mắt, ngon miệng mà còn tượng trưng cho sự sung túc, ấm no, với quan niệm “gà đẻ trứng vàng”, mang lại may mắn và thịnh vượng cho đôi trẻ.

Mâm Quả Khác

Bên cạnh những mâm quả cơ bản đã kể trên, mâm quả thứ sáu thường được chuẩn bị tùy theo phong tục của từng vùng miền và điều kiện kinh tế của mỗi gia đình. Ở miền Nam, heo quay hoặc trang phục áo dài thường là những lựa chọn phổ biến cho mâm quả này, biểu thị sự trang trọng và tôn kính. Trong khi đó, ở miền Trung, nem chả là món ăn truyền thống thường được đặt trong mâm quả. Ngoài ra, mâm quả cũng có thể bao gồm các món như tiền, mứt sen, chè,… mỗi món mang một ý nghĩa riêng biệt, phản ánh sự đa dạng và phong phú trong văn hóa ẩm thực cũng như trong nghi lễ cưới hỏi của Việt Nam.

3. Các Loại Mâm Ngũ Quả Trong Đám Cưới Của Các Vùng Miền

Mâm ngũ quả trong đám cưới là sự kết hợp tinh tế giữa văn hóa và phong tục, biểu hiện qua sự đa dạng của cách bài trí và lựa chọn từng loại mâm tùy thuộc vào vùng miền. Đây không chỉ là phần trang trí quan trọng mà còn là lời chúc phúc và tôn vinh cho hạnh phúc đôi lứa.

3.1. Mâm Ngũ Quả Đám Cưới Miền Bắc

Ở miền Bắc, mâm ngũ quả thường được sắp xếp theo số lẻ như 5, 7, 9, 11… và số lễ trên mâm lại thường theo số chẵn, phản ánh ý nghĩa vợ chồng đồng lòng và sự hòa hợp. Các loại mâm và lễ vật được chuẩn bị vô cùng cầu kỳ và đa dạng:

• Mâm Trầu Cau: Tượng trưng cho sự khởi đầu của mọi câu chuyện, mâm trầu cau là biểu tượng cho sự gắn kết và tình yêu bền chặt.
• Mâm Trà: Thể hiện văn hóa thưởng trà, mâm trà là biểu tượng của sự tao nhã và thanh lịch.
• Mâm Rượu và Thuốc Lá: Đặc trưng của miền Bắc, phản ánh phong tục đón khách và sự mến khách của gia chủ.
• Mâm Bánh Phu Thê và Bánh Cốm: Các loại bánh này không chỉ thể hiện hương vị đặc trưng của vùng miền mà còn tượng trưng cho sự ngọt ngào và may mắn.
• Mâm Bánh Đậu Xanh và Hạt Sen: Thể hiện sự thanh tao, tinh tế và mong muốn sự thuận lợi, trôi chảy trong hôn nhân.
• Lẵng Hoa Quả Kết Rồng Phượng: Tượng trưng cho sự hòa hợp, phú quý và sự trường tồn của tình yêu.
• Lợn Sữa Quay: Đại diện cho sự no đủ, phong phú và sự thịnh vượng.

Những mâm ngũ quả này không chỉ là biểu hiện của sự tôn trọng truyền thống mà còn là lời chúc phúc cho sự hòa hợp và hạnh phúc lâu dài của cặp đôi. Số lượng và loại hình mâm ngũ quả tùy thuộc vào từng gia đình, phản ánh sự linh hoạt và sáng tạo trong việc giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống.

Ngoài ra, mâm phong bì tiền cũng thường được chuẩn bị bởi nhà trai, như một lời chúc phúc và hỗ trợ cho cô dâu trong việc chuẩn bị cho đám cưới, thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối với người phụ nữ sắp bước vào cuộc sống hôn nhân.

3.2. Mâm Ngũ Quả Đám Cưới Miền Trung

Mâm ngũ quả trong đám cưới ở miền Trung không chỉ thể hiện sự giản dị và tinh tế của vùng đất này, mà còn phản ánh tinh thần và văn hóa đặc trưng của người dân nơi đây. Điểm đặc biệt là sự không quá khắt khe về số lượng mâm lễ, mà chú trọng đến ý nghĩa và chất lượng của từng mâm.

Những Mâm Bắt Buộc trong Mâm Ngũ Quả Miền Trung:

• Mâm Trầu Cau: Không chỉ là biểu tượng của sự gắn kết và hòa hợp, mà còn thể hiện mong muốn về một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, bền vững.
• Mâm Bánh Phu Thê: Tượng trưng cho sự ấm cúng và hòa thuận trong cuộc sống vợ chồng, mâm bánh phu thê là minh chứng cho tình yêu và sự thấu hiểu lẫn nhau.
• Mâm Chè – Rượu và Nến Tơ Hồng: Kết hợp giữa sự truyền thống và hiện đại, mâm này không chỉ thể hiện lòng thành kính với ông bà tổ tiên mà còn là lời nguyện cầu cho hạnh phúc và sự sáng tỏ trong hôn nhân.

Các Mâm Phụ Trợ Khác:

• Xôi Gấc và Gà Luộc: Thể hiện sự no đủ và phong phú, mang ý nghĩa của sự hòa nhập và chia sẻ.
• Mâm Trái Cây: Đại diện cho sự đa dạng và giàu có của thiên nhiên, phản ánh mong muốn về một cuộc sống đầy màu sắc và hạnh phúc.
• Nem Chả: Tượng trưng cho sự hòa hợp và ngon lành trong cuộc sống gia đình.

3.3. Mâm Ngũ Quả Đám Cưới Miền Nam

Trong nền văn hóa phong phú và đa dạng của Việt Nam, truyền thống tổ chức đám cưới ở miền Nam mang những nét đặc trưng rõ rệt, đặc biệt thể hiện qua việc bày trí mâm ngũ quả. Khác biệt với phong tục của miền Bắc, miền Nam thường chọn số lượng mâm ngũ quả là chẵn, thường là 4, 6, 8, hoặc 10 mâm, với sự ưa chuộng nổi bật cho 6 hoặc 8 mâm. Sự lựa chọn này không chỉ dựa vào yếu tố thẩm mỹ mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc: số 6 và 8 tượng trưng cho sự thịnh vượng, may mắn, và hạnh phúc tràn ngập.

Trong trường hợp chọn 6 mâm, bộ sưu tập mâm lễ sẽ gồm:

• Mâm ngũ quả cưới miền Nam truyền thống.
• Mâm trầu cau, biểu tượng của sự gắn kết.
• Mâm chứa trà, rượu và nến được khắc họa hình long phụng, tượng trưng cho sự hòa hợp và tài lộc.
• Mâm bánh su sê, mang ý nghĩa ngọt ngào và thịnh vượng.
• Mâm xôi gấc hình trái tim, biểu tượng của tình yêu và sự chung thủy.
• Mâm hoa quả, đại diện cho sự phong phú và tươi mới.
• Mâm heo quay, tượng trưng cho sự sung túc và giàu có.

Trong khi đó, nếu là 8 mâm, bộ sưu tập mâm lễ sẽ bao gồm:

• Mâm trầu cau, cùng ý nghĩa như trên.
• Mâm trà rượu và nến khắc hình long phụng.
• Mâm bánh phu thê, biểu tượng của sự gắn kết và hòa hợp.
• Mâm trái cây, đa dạng và ngọt ngào.
• Mâm bánh kem, thể hiện cho sự ngọt ngào và hạnh phúc.
• Mâm xôi gấc đỏ hình tim, tượng trưng cho tình yêu vĩnh cửu.
• Mâm áo dài, vàng vòng, và nhẫn cưới, thể hiện sự quan tâm và chu đáo từ gia đình chồng.
• Mâm heo quay, giống như ở bộ sưu tập 6 mâm.

Điểm đặc biệt trong truyền thống này là mẹ chồng sẽ chuẩn bị một mâm quần áo dài và trang sức vàng, bao gồm cả nhẫn, vòng cổ, lắc tay và dây chuyền vàng để trao cho con dâu như một biểu hiện của tình thương và sự chăm sóc. Trong khi đó, ở miền Bắc, món quà thông thường là phong bì tiền.

Về mâm trầu cau, truyền thống cũ từng yêu cầu 60 hoặc 80 quả cau nhưng ngày nay, con số này thường là 105, tượng trưng cho một trăm năm hạnh phúc. Số lá trầu đi kèm phải gấp đôi số quả cau, tạo nên sự cân xứng và hài hòa.

Cuối cùng, mâm trái cây thường tập trung vào các loại quả ngọt, phản ánh mong ước cho một cuộc sống hôn nhân ngọt ngào và luôn mới mẻ. Sự chọn lựa và cách trình bày mâm ngũ quả không chỉ phản ánh văn hóa địa phương mà còn thể hiện mong muốn và ước vọng của từng gia đình trong ngày trọng đại.

 

Lời Kết

Hy vọng qua bài viết này từ Nệm Thuần Việt, bạn đã có thể nắm bắt được những bí quyết để chuẩn bị mâm ngũ quả đám cưới một cách hoàn hảo. Từ việc lựa chọn quả phù hợp cho đến cách sắp xếp và trang trí, mỗi bước đều quan trọng để tạo nên tổng thể hài hòa và ý nghĩa. Mâm ngũ quả không chỉ là một phần truyền thống, mà còn là biểu hiện của lòng hiếu khách và mong muốn chia sẻ niềm vui lớn lao.

Xem thêm:

• Top mẫu giấy dán tường đẹp, phổ biến nhất thị trường năm 2024
• Mệnh Kim nên đeo dây chuyền gì để phù hợp phong thủy, gặp nhiều may mắn?
• Mệnh Trường Lưu Thủy có ý nghĩa gì? Người sinh vào năm nào thuộc mệnh này?