Rau húng lủi có công dụng gì? Phân biệt húng lủi và bạc hà

Trong bếp ăn của mỗi gia đình Việt, không thể thiếu các loại rau gia vị, trong đó có rau húng lủi . Không chỉ được biết đến bởi hương vị đặc trưng, thơm mát mà còn bởi những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe. Nhưng liệu bạn đã thực sự hiểu rõ về loại rau này chưa? Và làm thế nào để phân biệt giữa húng lủi và bạc hà ? Bài viết dưới đây, Nệm Thuần Việt sẽ tìm hiểu về công dụng của rau húng lủi và chia sẻ cách phân biệt húng lủi với bạc hà.

Húng lủi – rau quý trong vườn

Húng lủi, một loại rau quý trong khu vườn gia vị, mang lại cho chúng ta hương thơm dễ chịu, vị nhẹ nhàng. Được biết đến dưới cái tên quốc tế là mentha, húng lủi là một thành viên nổi bật trong dòng họ mint đa dạng. Chỉ cần vài lá nhỏ được thêm vào tách trà hay một vài cọng rau là đủ biến tấu hương vị của bữa ăn.

Húng lủi còn có khả năng cải thiện hội chứng kích ứng ruột, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, hỗ trợ bệnh suyễn nhờ tính năng làm mát và làm dịu. Húng lủi còn chứa perillyl, một hợp chất có khả năng phòng chống ung thư. Đặc biệt, húng lủi còn giúp vệ sinh răng miệng, mang lại hơi thở thơm mát.

Húng lủi đang được sử dụng trong nhiều ngành như thực phẩm, mỹ phẩm, và dược phẩm. Nó còn được sử dụng trong thuốc lá để tạo hương vị dễ chịu bằng menthol. Dù có lo ngại về ảnh hưởng của menthol trong thuốc lá, nhưng húng lủi vẫn là nguồn nguyên liệu quý. Nhưng cũng đừng nhầm lẫn húng lủi với húng bạc hà, chúng có những công dụng tương tự nhưng là hai loại thực vật hoàn toàn khác biệt.

Rau húng lủi có đặc điểm gì?

Cây húng lủi thuộc nhóm thực vật thân thảo, sở hữu tuổi thọ lâu dài. Cây có chiều cao trung bình từ 50 đến 60cm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trồng và chăm sóc trong môi trường gia đình.
Một trong những nét đặc trưng nhất của húng lủi là mùi thơm mà cả thân cây mang lại. Mùi hương này giúp húng lủi trở thành loại gia vị không thể thiếu, làm tăng thêm hương vị cho nhiều món ăn.
Lá húng lủi có màu xanh đậm, với vẻ đẹp tự nhiên mà không loại rau gia vị nào có được. Hình dạng lá không đồng nhất, tạo nên sự đa dạng. Bề mặt lá được phủ một lớp lông tơ mịn, thêm vào đó là đặc điểm mép lá có răng cưa nhỏ.
Rễ húng lủi phát triển nông, lan rộng ra xung quanh dưới mặt đất. Đặc điểm này giúp cây dễ dàng hấp thụ chất dinh dưỡng và phù hợp với việc trồng trong chậu hoặc vườn nhỏ.
Một điểm lưu ý khi nhắc đến húng lủi thường bị nhầm lẫn với húng chanh, bởi cả hai loại cây này có ngoại hình khá tương đồng. Tuy nhiên, với những đặc điểm kể trên, bạn có thể dễ dàng phân biệt húng lủi với các loại rau gia vị khác.

Lợi ích của rau húng lủi đối với sức khỏe

Làm dịu cổ họng và giảm cơn ho

Rau húng lủi mang lại tính kháng khuẩn và làm dịu hiệu quả cho cổ họng vì giàu menthol. Menthol sẽ giúp giảm viêm và kích ứng trong cổ họng, giảm nhẹ các triệu chứng của cơn ho dài. Khi sử dụng rau húng lủi trong bữa ăn, các tinh chất menthol sẽ giúp làm giảm viêm và cung cấp cảm giác mát lành, dễ chịu.

Thúc đẩy quá trình tiêu hóa

Húng lủi còn kích thích quá trình tiêu hóa, giúp tăng khả năng chuyển hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Tinh chất trong húng lủi sẽ hỗ trợ quá trình tiêu hóa chất béo và giảm các triệu chứng khó tiêu, đầy bụng, mang lại cảm giác thoải mái sau bữa ăn.

Khả năng phòng chống ung thư

Rau húng lủi bổ sung chất chống oxy hóa mạnh mẽ như limonen và cineol, giúp bảo vệ cơ thể tránh khỏi nguy cơ hình thành các tế bào ung thư. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tiêu thụ thực phẩm giàu chất chống oxy hóa có thể giúp giảm tỷ lệ phát triển của nhiều loại ung thư.

Bảo vệ răng miệng

Nhai rau húng lủi không chỉ giúp thải độc tố mà còn giúp duy trì hơi thở thơm mát. Cineol có trong rau có khả năng tiêu diệt vi khuẩn trong khoang miệng, giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến răng miệng như viêm nướu, sâu răng, và hôi miệng.

Giảm mùi cơ thể

Tinh chất menthol và các chất chống oxy hóa trong húng lủi giúp điều tiết tuyến mồ hôi, giảm mùi cơ thể. Sự kết hợp này không chỉ làm giảm sự phát triển của vi khuẩn gây mùi mà còn giữ cho cơ thể có mùi thơm mát, dễ chịu.

Củng cố xương

Rau húng lủi cung cấp một lượng khoáng chất quan trọng như canxi, magie, đồng và kẽm, giúp duy trì sức khoẻ và sự dẻo dai của xương. Điều này giúp tăng cường sức khỏe xương và giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề như loãng xương.

Cải thiện thị lực

Húng lủi góp phần duy trì sức khỏe thị lực nhờ giàu vitamin A, giúp mắt sáng và giảm nguy cơ tổn thương từ các yếu tố bên ngoài. Một dưỡng chất thiết yếu cho sức khoẻ mắt, giúp bảo vệ mắt khỏi tình trạng suy giảm thị lực.

Điều trị côn trùng cắn

Sử dụng nước rau húng lủi có thể giảm đau và ngứa do côn trùng cắn. Nước rau húng lủi có thể được thoa lên vùng da bị ảnh hưởng để giảm sưng, đỏ và làm dịu vết cắn.

Cải thiện sức khỏe cho mẹ bỉm

Các bà mẹ sau sinh có thể giảm đau nứt núm vú khi cho con bú bằng cách sử dụng húng lủi. Tinh dầu húng lủi hoặc lá giã nhuyễn, khi được thoa lên vùng xung quanh núm vú, có thể giúp giảm đau và hỗ trợ làm lành nứt núm.

Nguồn dưỡng chất dồi dào

Trong khoảng 14g lá húng lủi, bạn có thể tìm thấy 1g chất xơ, 12% nhu cầu Vitamin A hàng ngày, 4% Folate, 9% Sắt, và 8% Mangan. Vitamin A, đặc biệt, giúp cải thiện sức khỏe của mắt, trong khi các chất chống oxy hóa trong húng lủi hỗ trợ giảm stress và bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do gốc tự do.

Hỗ trợ tiêu hóa

Húng lủi đã được chứng minh là có lợi trong việc giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích, như đau dạ dày, đầy hơi, và chướng bụng nhờ thành phần menthol, giúp làm dịu hệ tiêu hóa và cải thiện các rối loạn liên quan.

Giảm chứng khó tiêu

Việc bổ sung húng lủi vào chế độ ăn hàng ngày có thể giúp thúc đẩy quá trình chuyển thức ăn từ dạ dày đến ruột, giảm thiểu tình trạng đầy hơi và khó tiêu. Đối với những người thường xuyên gặp phải tình trạng thức ăn lưu lại trong dạ dày quá lâu, có thể sử dụng húng lủi để giảm chứng khó tiêu.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn thường xuyên ăn rau húng lủi?

Nếu bạn thường xuyên ăn rau húng lủi thì đây là những lợi ích tuyệt vời bạn có thể nhận được:

Làm dịu dạ dày: Húng lủi có khả năng làm giảm các cảm giác khó chịu ở dạ dày. Chỉ cần thêm vài lá vào tách trà nóng hoặc một vài cọng vào chén cơm, bạn sẽ cảm nhận được sự thay đổi. Loại rau này giúp kích thích tuyến nước bọt và các tuyến khác trong quá trình tiêu hóa, làm tăng tiết enzym tiêu hóa.
Cải thiện hội chứng kích thích ruột: Húng lủi giúp cải thiện tình trạng kích ứng ruột, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và nấm gây bệnh.
Hỗ trợ điều trị bệnh hô hấp: Nhờ vào khả năng làm mát và dịu cổ họng, mũi và các ống hô hấp, húng lủi được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh suyễn và các vấn đề về hô hấp khác.

Những đối tượng không nên sử dụng rau húng lủi

Người có tình trạng dị ứng

Rau húng lủi có thể không phù hợp với những người có làn da nhạy cảm hoặc có tính trạng dị ứng, dẫn đến tình trạng ngứa ngáy hoặc đổ mồ hôi không bình thường.

Người có thể trạng yếu

Những người có thể trạng yếu hoặc cơ địa dễ bị cảm lạnh nên tránh sử dụng rau húng lủi. Sử dụng trong thời gian dài hoặc quá nhiều có thể làm giảm sức khỏe tâm lý và thể chất.

Người mới hồi phục sau bệnh tật

Đối với những người vừa mới khỏi bệnh, đặc biệt là người có các bệnh liên quan đến mất nước và suy nhược không nên sử dụng rau húng lủi vì nó có thể khiến tình trạng sức khỏe càng giảm sút.

Người huyết áp cao và táo bón

Những người đang gặp vấn đề với huyết áp cao hoặc táo bón nên hạn chế sử dụng húng lủi vì nó có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sức khoẻ hiện tại.

Trẻ em dưới 24 tháng

Việc sử dụng rau húng lủi có thể không an toàn cho trẻ dưới 24 tháng tuổi. Do hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của trẻ nhỏ còn yếu.

Người suy nhược toàn thân

Những người gặp tình trạng suy nhược toàn thân hoặc gầy yếu nên cân nhắc kỹ trước khi sử dụng húng lủi để tránh làm giảm sức đề kháng và khả năng phục hồi của cơ thể.

Húng lủi có phải là bạc hà không?

Câu trả lời là Không. Húng lủi và bạc hà là hai loại thực vật thường gây ra sự nhầm lẫn do sự giống nhau về hình dáng bên ngoài. Nhưng chúng là hai loại cây hoàn toàn khác nhau với đặc điểm và công dụng riêng biệt.

Cách phân biệt rau húng lủi và bạc hà

Cả húng lủi và bạc hà đều thuộc chi Bạc hà (Mentha) và họ Hoa môi (Lamiaceae), một họ thực vật phong phú với nhiều loại cây gia vị và dược liệu quen thuộc.

Bạc hà có tên khoa học là Mentha spicata, một loài cụ thể trong chi Bạc hà.
Húng lủi, với tên khoa học là Mentha aquatica, là một loài khác biệt, chứng tỏ rằng chúng là hai loài độc lập với nhau.

Mặc dù cả hai loại cây đều có vẻ ngoài tương tự với lá xanh mướt và thân hình nhỏ. Nhưng chúng có một số đặc điểm phân biệt nhỏ khi quan sát kỹ lưỡng. Để phân biệt rau húng lủi và bạc hà, ta có thể dựa vào các đặc điểm cụ thể và dễ nhận biết của mỗi loại.

	Húng Lủi	Bạc Hà
Hình dạng cây	Húng lủi là loại cây thảo sống dai, có thân rễ mọc bò dưới mặt đất và thân trên mặt đất mang lá và phân nhánh. Húng lủi có khả năng mọc hoang và tồn tại trong nhiều môi trường khác nhau.	Thân cây bạc hà thường có hình vuông và mọc đứng với chiều cao khoảng 30-50 cm. Cây bạc hà có rễ mọc từ các đốt trên thân, giúp cây dễ dàng phát triển và mở rộng ra các khu vực xung quanh.
Hình dạng lá	Lá của húng lủi thường nhỏ, có hình dạng thuôn dài và mép lá cũng có răng cưa nhưng nhỏ và mảnh hơn. Húng lủi có hoa tạo thành vòng ở kẽ lá, mang lại nét đặc trưng riêng biệt so với bạc hà.	Lá bạc hà có hình dạng trứng với mép lá khía răng cưa, kích thước lá dài khoảng 4-9 cm và rộng 1.5-4 cm. Màu sắc của lá bạc hà thường xanh đậm và có lông mịn trên cả hai mặt lá. Hoa của bạc hà thường mọc ở kẽ lá, có màu sắc đa dạng từ trắng, tím đến hồng nhạt và hình dạng giống như đôi môi.
Mùi vị	Mùi của húng lủi nhẹ nhàng hơn và vị cay nhẹ, không có cảm giác mát lạnh mạnh mẽ như bạc hà. Húng lủi thường được sử dụng để thêm hương vị cho các món ăn.	Đặc trưng của bạc hà là mùi thơm mát và vị cay mát, tạo cảm giác mát lạnh khi sử dụng. Bạc hà thường được sử dụng trong các loại đồ uống, kẹo và sản phẩm chăm sóc cá nhân vì mùi thơm đặc trưng của nó.

Cách trồng rau húng lủi đơn giản ngay tại nhà

Chọn giống và đất trồng

Giống cây: Chọn giống cây húng lủi khỏe mạnh, không có dấu hiệu của bệnh hay sâu hại.
Đất trồng: Đối với trồng trực tiếp trên đất, hãy chọn đất tơi xốp, giàu mùn hữu cơ và đảm bảo độ ẩm tốt. Một hỗn hợp đất gợi ý bao gồm phân trùn quế, tro trấu và tro sống với tỷ lệ 1:2:1 là lý tưởng.
Chậu trồng: Nếu trồng trong chậu, chọn chậu có kích thước miệng khoảng 20 – 25cm và độ sâu 18 – 20cm. Điền vào chậu khoảng 2/3 hỗn hợp đất đã chuẩn bị.

Trồng cây

Phương pháp giâm cành thường được ưa chuộng vì tính hiệu quả và dễ dàng. Chọn nhánh khoẻ từ cây mẹ, cắt đoạn khoảng 15 – 20cm. Ghim nhánh vào chậu đất đã chuẩn bị, với độ sâu khoảng 8 – 10cm và nghiêng khoảng 30 độ so với mặt đất. Mỗi chậu có thể trồng 4 – 5 nhánh.

Cách chăm sóc rau húng lủi tại nhà

Tưới nước: Tưới nước đều đặn 2 lần/ngày, đảm bảo đủ ẩm nhưng không quá ướt để tránh tình trạng úng thối.
Bón phân: Sử dụng phân hữu cơ như phân trùn quế hoặc phân bò hoai. Có thể bổ sung phân ure pha loãng mỗi tháng một lần sau khi cây bắt đầu ra lá mới.
Khử trùng: Để phòng tránh bệnh, rải bột vôi lên bề mặt chậu mỗi khi chuyển mùa.
Ánh sáng: Tránh trồng cây trong điều kiện nắng gắt để không ảnh hưởng đến sự phát triển.

Thu hoạch và phòng trừ sâu bệnh

Thu hoạch: Có thể thu hoạch sau mỗi 2 tháng bằng cách cắt và chừa lại khoảng 3 – 4cm phần gốc. Bón thêm phân để cây phục hồi và phát triển.
Phòng trừ sâu bệnh: Chú ý tới điều kiện thời tiết như mưa kéo dài hoặc nắng nóng để điều chỉnh lượng nước tưới và bón phân cho phù hợp. Kiểm tra độ ẩm và cắt bỏ phần thân bị đen nếu cây có dấu hiệu bệnh tật.

Tổng kết

Sau khi tìm hiểu về công dụng cũng như cách phân biệt giữa rau húng lủi và bạc hà. Hy vọng qua bài viết của Nệm Thuần Việt, sẽ giúp bạn hiểu rõ rằng húng lủi không chỉ là một loại gia vị tăng hương thơm cho món ăn mà còn là một bài thuốc quý giúp cải thiện sức khỏe.

Xem thêm: