Củ riềng là gì? Củ riềng có tác dụng, đặc điểm và trị bệnh gì?

Khi nói đến các loại thảo mộc tự nhiên có lợi cho sức khỏe. Củ riềng không thể bị bỏ qua. Đây là một nguyên liệu quen thuộc trong nhiều bếp ăn Á Châu. Không chỉ là gia vị tạo nên hương vị đặc trưng cho các món ăn. Mà còn là một “liều thuốc” tự nhiên với vô số lợi ích sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá củ riềng là gì. Và những tác dụng kỳ diệu của nó đối với sức khỏe. Hãy cùng Nệm Thuần Việt tìm hiểu sâu hơn về loại củ này và cách nó có thể góp phần vào một lối sống lành mạnh.

1. Củ riềng là gì?

Củ riềng, hay còn được biết đến với cái tên truyền thống là cao lương khương trong nền y học cổ truyền Đông Á, là một thành viên nổi bật trong gia đình thực vật gừng. Đặc biệt, phần được sử dụng phổ biến nhất của riềng chính là củ, tuy nhiên lá và hạt riềng cũng không kém phần quan trọng trong các ứng dụng culinaries và liệu pháp tự nhiên. Củ riềng, với bản chất là phần rễ phình lớn của cây, đem đến một hình ảnh thú vị với lớp vỏ ngoài dày và chắc, đặc trưng bởi những “mắt” riềng phân chia thành các đốt không đều nhau về kích thước.

Khi nhắc đến màu sắc, củ riềng trưởng thành thường hiện hữu trong gam màu vàng nhạt, trong khi riềng non lại sở hữu một tông màu đỏ nâu đầy ấn tượng. Điều đặc biệt ở củ riềng không chỉ dừng lại ở ngoại hình mà còn ở chính bản chất bên trong của nó. Có thể nói, bên trong lớp vỏ cứng cáp ấy là một cấu trúc nhiều xơ, ẩn chứa hương vị cay nóng đặc trưng, đồng thời phảng phất một mùi thơm nồng nàn, quyến rũ. Củ riềng không chỉ là một gia vị phổ biến trong nhiều món ăn Á Đông mà còn được xem là một phần không thể thiếu trong bộ sưu tập các bài thuốc tự nhiên, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tuyệt vời.

2. Đặc điểm của củ riềng

Cây riềng là một trong những loại cây gia vị phổ biến ở Việt Nam và một số quốc gia châu Á khác. Được biết đến với hương vị đặc trưng và các công dụng trong y học cổ truyền. Đây là loài cây cỏ nhỏ, với chiều cao trung bình. Từ 0,7 đến 1,2 mét. Đặc điểm nổi bật của cây riềng là thân rễ dài mọc ngang. Thường được thu hoạch làm gia vị.

Hoa của cây riềng mang màu trắng và thường được bao bọc bởi 2 lá hình mo. Với màu sắc pha trộn giữa xanh và trắng. Lá của cây riềng không có cuống, có hình dạng giống như lá mác, dài và rộng. Riềng có thể mọc hoang nhưng cũng rất dễ trồng. Thích nghi tốt với điều kiện khí hậu và đất đai ở Việt Nam. Thời điểm thu hoạch riềng tốt nhất thường vào mùa thu đông. Hoặc trước mùa mưa phùn của xuân.

Ngoài riềng thường thấy, còn có riềng nếp, loại này có kích thước lớn hơn. Nhưng lại ít hăng cay hơn riềng thường. Một biến thể khác là cây rong riềng hay còn gọi là riềng đỏ. Thuộc họ chuối hoa, với chiều cao trung bình từ 1,2 đến 1,5 mét. Điểm đặc biệt của rong riềng là phần rễ phình to, chứa nhiều tinh bột. Thường được gọi là củ riềng đỏ. Rong riềng không chỉ được biết đến với vị ngọt, mát. Mà còn có tác dụng thanh nhiệt, an thần trong y học.

3. Tác dụng kỳ diệu của củ riềng

Củ riềng, với những đặc tính tuyệt vời của mình. Không chỉ là một gia vị độc đáo trong ẩm thực mà còn là một phương thuốc quý trong việc phòng và trị bệnh. Theo những phát hiện nghiên cứu khoa học. Riềng đứng đầu trong danh sách các thực phẩm có hoạt tính chống ung thư. Đặc biệt đối với các loại ung thư như ung thư biểu mô phổi và ung thư biểu mô trực tràng. Sức mạnh của riềng không dừng lại ở đó, khi nó còn được ghi nhận. Có khả năng cải thiện các loại ung thư khác. Bao gồm ung thư đại tràng, cổ tử cung và ung thư tuyến tiền liệt.

3.1. Chống ung thư

Không chỉ mang lại lợi ích trong việc chống ung thư, củ riềng còn được biết đến với khả năng kích thích sinh lý ở nam giới. Theo các chuyên gia Đông y, riềng có thể giúp tăng cường sản sinh tinh trùng. Và cải thiện khả năng tình dục. Hơn nữa, với tính chất cay nóng, riềng còn được ứng dụng trong việc điều trị các vấn đề tiêu hóa. Như khó tiêu, tiêu chảy, cũng như viêm họng, giảm đờm và một số bệnh ngoài da khác.

3.2. Hạn chế quá trình lão hóa da

Trong lĩnh vực làm đẹp, riềng còn được chứng minh là có khả năng hạn chế quá trình lão hóa da. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chiết xuất từ riềng có thể kích thích sản sinh axit hyaluronic. Giúp dưỡng ẩm da và giảm thiểu nếp nhăn. Người dùng có thể nhận thấy sự cải thiện rõ rệt về độ đàn hồi. Sự trắng sáng và rạng rỡ của làn da sau khi sử dụng sản phẩm chứa chiết xuất riềng.

3.3. Khả năng kháng khuẩn

Ngoài ra, tinh dầu riềng còn được biết đến với khả năng kháng khuẩn. Kháng nấm và kháng virus nhờ chứa terpinen-4-ol. Một hợp chất có tính chất kháng khuẩn mạnh mẽ. Điều này làm cho riềng trở thành một lựa chọn phổ biến trong việc điều trị các bệnh về da như chàm, bỏng ngứa và nấm. Cũng như trong việc bảo vệ cơ thể chống lại vi khuẩn và ký sinh trùng.

4. Những bài thuốc trị bệnh từ củ riềng

Củ riềng, với những công dụng tuyệt vời của mình. Đã trở thành nguyên liệu chính trong nhiều bài thuốc truyền thống. Mang lại lợi ích sức khỏe đáng kể. Dưới đây là một số bài thuốc dựa trên kiến thức và kinh nghiệm của bác sĩ Hoàng Sơn. Được chia sẻ qua nền tảng Vua Nệm. Giúp cải thiện các vấn đề sức khỏe cụ thể.

4.1. Chữa Chứng “Ngũ Canh Tả” Do Tỳ Thận Dương Hư

Chứng “Ngũ Canh Tả”, biểu hiện qua việc đi ngoài vào khoảng 5 giờ sáng. Với phân lỏng và cảm giác lạnh ở chân tay, cùng với sự mệt mỏi. Có thể được cải thiện thông qua việc sử dụng củ riềng. Một bài thuốc gồm 16g củ riềng phơi khô, kết hợp với khởi tử, bạch truật, cẩu tích, hoài sơn, quế, chích thảo, cố chỉ, đỗ trọng, ngũ gia bì, sơn thù, hậu phác, bán hạ chế, trần bì, và sinh khương. Sẽ được sắc uống hàng ngày, trong một liệu trình 10 – 12 ngày, để đem lại hiệu quả tích cực.

4.2. Bài Thuốc Xoa Bóp

Trong việc điều trị các vấn đề liên quan đến đau xương khớp. Một bài thuốc xoa bóp từ riềng có thể được chuẩn bị từ 20g riềng phơi khô và thái nhỏ. Kết hợp với thạch xương bồ, thiên niên kiện, quế, và trần bì. Ngâm các nguyên liệu này trong rượu trong khoảng 10 ngày. Sau đó sử dụng dung dịch để bôi và xoa bóp nhẹ nhàng lên khu vực đau. Giúp giảm đau và cải thiện tình trạng bệnh.

4.2. Chữa Sốt Rét

Trong trường hợp của sốt rét, một phương pháp hiệu quả. Bao gồm việc kết hợp khoảng 300g bột riềng với 100g bột thảo quả và bột quế khô. Sau đó trộn đều với mật ong để tạo thành hỗn hợp. Hỗn hợp này được vo thành viên nhỏ to bằng hạt bắp. Đối với mỗi cơn sốt rét, việc sử dụng khoảng 15 viên. Chia làm nhiều lần trong ngày, có thể giúp giảm triệu chứng một cách đáng kể.

Một phương pháp khác bao gồm việc tẩm củ riềng với dầu vừng và gừng khô nướng. Sau đó vo hỗn hợp thành viên và sử dụng từ 15 – 20 viên mỗi ngày. Để giảm các triệu chứng của bệnh.

4.3. Chữa Đau Bụng Do Lạnh

Trong trường hợp đau bụng do lạnh, việc kết hợp 20g riềng, 8g nụ sim và 60g búp ổi. Sau đó sấy khô và tán thành bột mịn. Có thể giúp cải thiện tình trạng. Uống 3 lần mỗi ngày sau bữa ăn. Mỗi lần 5g với nước sôi để nguội, sẽ mang lại sự dễ chịu cho dạ dày.

Một phương pháp khác là sử dụng 200g củ riềng, 80g hậu phác và 120g quế sấy khô và tán nhỏ. Sắc khoảng 12g hỗn hợp này với 200ml nước. Cho đến khi nước còn lại khoảng 50ml, sau đó uống trong ngày. Liệu trình này kéo dài từ 2 – 4 ngày. Có thể giúp cải thiện chứng đau bụng do khí âm.

4.4. Chữa Chứng Đầy Bụng, Khó Tiêu

Đối với tình trạng đầy bụng khó tiêu, củ riềng thái lát và muối chua có thể mang lại sự cải thiện. Việc nhai nhuyễn hoặc ngậm với vài hạt muối và sử dụng 2 – 3 lần mỗi ngày sẽ giúp giảm bớt cảm giác khó chịu và tăng cường tiêu hóa.

4.5. Chữa Đau Dạ Dày Do Hư Hàn

Trong trường hợp đau dạ dày do hư hàn, một tình trạng gây ra bởi sự yếu kém của cơ thể khi tiếp xúc với lạnh, củ riềng kết hợp với bách hợp, đan sâm, hương phụ, ô dược, sa nhân và đinh hương có thể giúp. Sắc khoảng 3 bát nước với các vị thuốc này cho đến khi nước còn lại khoảng 1 bát, uống 2 lần mỗi ngày và duy trì trong 5 ngày để thấy sự cải thiện rõ rệt.

4.6. Chữa Viêm Họng, Ho, Đầy Hơi

Đối với các vấn đề về viêm họng, ho, và đầy hơi, riềng cũng mang lại hiệu quả đáng kinh ngạc. Việc thái riềng thành từng lát mỏng và muối chua, sau đó sử dụng bằng cách ngậm cùng muối hoặc nhai nhỏ và nuốt dần có thể giảm nhanh các triệu chứng khó chịu.

4.7. Chữa Phong Thấp

Trong điều trị phong thấp, một bài thuốc từ riềng bao gồm việc chuẩn bị 60g riềng, kết hợp với vỏ quýt và hạt tía tô, sau đó sấy khô và tán nhỏ. Lấy khoảng 4g bột thuốc này pha với một chén nước sôi để nguội hoặc rượu, uống 2 lần mỗi ngày trong 5-7 ngày có thể giúp giảm đau nhức và cải thiện tình trạng sức khỏe.

4.8. Điều Trị Hắc Lào

Đối với bệnh hắc lào, một bệnh ngoài da, củ riềng cũng đem lại hiệu quả điều trị đáng kể. Bài thuốc gồm 100g riềng già thái lát ngâm trong 200ml rượu hoặc cồn 70 độ, sau đó sử dụng hỗn hợp này bôi 2-3 lần mỗi ngày lên vùng da bị ảnh hưởng. Việc kiên trì áp dụng trong khoảng 1 tháng sẽ mang lại sự cải thiện rõ rệt.

9. Cách phân biệt củ riềng, nghệ. gừng

Củ riềng, gừng và nghệ là ba loại củ phổ biến trong nhiều nền văn hóa ẩm thực và cũng được coi là các vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Mặc dù có bề ngoài khá giống nhau và đều mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng mỗi loại củ đều có những đặc điểm riêng biệt về hương vị, công dụng cũng như ứng dụng trong nấu nướng và y học.

• Củ Riềng: Củ riềng có vị cay đặc trưng và hơi hăng, đồng thời mang một hương thơm nồng nàn, khá khác biệt so với gừng và nghệ. Trong y học cổ truyền, riềng được biết đến với khả năng tăng cường sinh lý ở nam giới, cải thiện khả năng sinh sản, và được sử dụng để chế biến nhiều bài thuốc trị bệnh.

• Gừng: Gừng có vị ngọt nhẹ, cay nồng nhưng không quá hăng, mang lại cảm giác ấm nóng cho cơ thể khi sử dụng. Gừng được ứng dụng rộng rãi trong việc chế biến thực phẩm, nước uống và cũng là một thành phần không thể thiếu trong các bài thuốc trị cảm lạnh, buồn nôn, kích thích tiêu hóa và làm rỗng dạ dày.
• Nghệ: Nghệ có màu vàng đặc trưng nhờ vào curcumin, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Vị của nghệ khá đặc biệt, hơi cay và đắng, được sử dụng nhiều trong việc tạo màu và hương vị cho các món ăn. Nghệ cũng được biết đến với tác dụng chống viêm, giảm đau, hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến viêm nhiễm và tiêu hóa.

10. Tác dụng phụ nếu ăn quá nhiều củ riềng

Mặc dù củ riềng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng như bất kỳ loại thảo mộc hay thực phẩm chức năng nào, việc sử dụng củ riềng cũng cần phải cẩn trọng để tránh gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn. Việc sử dụng củ riềng với liều lượng cao, đặc biệt là ở mức 2.000mg/kg trọng lượng cơ thể, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tiêu chảy, giảm năng lượng, hôn mê và thậm chí là tử vong. Trong khi đó, ở mức độ tiêu thụ dưới 300mg/kg trọng lượng cơ thể, củ riềng được coi là an toàn và không gây ra tác dụng phụ đáng kể.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thông tin về độ an toàn và tác dụng phụ tiềm ẩn của việc sử dụng củ riềng, đặc biệt là trong các sản phẩm thực phẩm chức năng, vẫn còn hạn chế. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có cơ địa nhạy cảm hoặc đang điều trị các vấn đề sức khỏe khác.

Trước khi sử dụng củ riềng hoặc bất kỳ loại thảo mộc nào khác cho mục đích y tế, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân. Điều này giúp tránh các phản ứng không mong muốn và tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe mà củ riềng có thể mang lại.

11. Những lưu ý khi ăn củ riềng

11.1. Sử Dụng Đúng Cách:

Củ riềng là một loại gia vị tuyệt vời giúp tăng cường hương vị cho món ăn. Khi sử dụng trong nấu nướng, bạn chỉ cần dùng một lượng vừa phải để không làm át mùi vị của các nguyên liệu khác.

11.2. Tham Khảo Ý Kiến Bác Sĩ:

Nếu bạn dự định sử dụng củ riềng như một phương pháp chữa bệnh, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế là bước không thể bỏ qua. Họ sẽ cung cấp cho bạn lời khuyên chính xác về liều lượng và cách sử dụng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

11.3. Cẩn Trọng Với Phụ Nữ Mang Thai:

Phụ nữ trong giai đoạn mang thai cần phải hết sức thận trọng khi sử dụng củ riềng, do một số thành phần trong củ riềng có thể không phù hợp và gây ra tác dụng phụ không mong muốn cho sức khỏe của mẹ và bé.

11.4. Liều Lượng Phù Hợp:

Đảm bảo sử dụng củ riềng với liều lượng phù hợp là điều cực kỳ quan trọng. Việc sử dụng quá mức có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như tiêu chảy, giảm năng lượng hoặc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

11.5. Lắng Nghe Cơ Thể:

Mỗi người có phản ứng khác nhau với các loại thực phẩm và thảo dược, bao gồm cả củ riềng. Nếu bạn cảm thấy không thoải mái hoặc phát hiện bất kỳ phản ứng bất thường nào sau khi sử dụng củ riềng, hãy ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế.

Lời kết

Qua bài viết này từ Nệm Thuần Việt. Các bạn có thể thấy củ riềng không chỉ là một loại gia vị đặc sắc. Mà còn là một phần không thể thiếu trong kho tàng dược liệu tự nhiên. Mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc. Từ việc hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch. Đến việc giảm viêm và điều trị các vấn đề hô hấp, củ riềng đã chứng minh được giá trị của mình trong việc duy trì và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Xem thêm:

• Tiết lộ câu chuyện bí ẩn về loài hoa súng và đặc điểm, ý nghĩa
• 26/3 là ngày gì? Tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa bí ẩn phía sau
• Bến Bạch Đằng – Điểm đến không thể bỏ lỡ khi tới Tp. Hồ Chí Minh