Củ ấu có tác dụng gì? Ăn nhiều củ ấu có sao không?

Củ ấu, một thực phẩm tự nhiên với nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng. Trong thời gian gần đây, củ ấu đã trở nên nổi tiếng nhờ vào những công dụng đa dạng của nó trong việc cải thiện sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh tật. Trong bài viết này, Nệm Thuần Việt sẽ cùng bạn đi sâu vào việc tìm hiểu củ ấu có tác dụng gì, từ các nghiên cứu khoa học đến những kinh nghiệm thực tế, nhằm mang đến cho bạn cái nhìn toàn diện nhất về loại củ kỳ diệu này.

1. Thành phần dinh dưỡng có trong củ ấu

Củ ấu, với các tên gọi khác như ấu trụi, ấu nước, hay lãng thực, là loại thực vật có tên khoa học là Trapa bicornis thuộc họ Trapaceace. Đặc điểm nổi bật của củ ấu là nó mọc dưới nước, với thân cây ngắn và phủ lông. Cây ấu nổi bật với hoa màu trắng, thường mọc đơn độc ở kẽ lá. Điểm đặc trưng của quả củ ấu là hình dạng có hai sừng, với đầu sừng hình mũi tên, được hình thành từ các lá đài phát triển.

Củ ấu chứa hàm lượng tinh bột cao, chiếm khoảng 49%, cùng với hàm lượng protein ổn định là 10.3%.
Trong 100g củ ấu chín, có chứa khoảng 0.1gam chất béo và 19.7gam chất đường các loại, cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Củ ấu cung cấp một lượng đáng kể các vitamin như vitamin B1, B2, PP, và C. Ngoài ra, nó còn chứa các khoáng chất thiết yếu như canxi, sắt, mangan, photpho, magie, và kẽm. Điều này giúp củ ấu hỗ trợ nhiều chức năng cơ thể như tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tình trạng xương và giảm stress.
Củ ấu giàu chất xơ, giúp thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn probiotic trong đường ruột, từ đó cải thiện quá trình tiêu hóa.
Hợp Chất AH13: Đây là một hợp chất được biết đến với khả năng hỗ trợ điều trị chống ung thư.
Củ ấu còn chứa iod, giúp ngăn ngừa bệnh bướu cổ và các vấn đề liên quan đến tuyến giáp.
Hàm lượng kali trong củ ấu cũng góp phần cải thiện tình trạng tim mạch và huyết áp.

2. Công dụng của củ ấu với sức khỏe

Củ ấu là một loại rau củ có nhiều công dụng với sức khỏe. Tuy nhiên, bạn cũng nên lưu ý rằng củ ấu không phải là thuốc chữa bệnh, mà chỉ là một loại thực phẩm bổ sung. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng củ ấu để điều trị các bệnh lý. Dưới đây là một số công dụng của củ ấu mà bạn có thể tham khảo:

Tăng cường hệ miễn dịch

Củ ấu rất giàu vitamin C, vitamin B2 có tác dụng tăng cường sức đề kháng, nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch giúp cơ thể khỏe mạnh và chống lại các bệnh lý thông thường như cảm lạnh, cảm cúm.

Kháng khuẩn, chống viêm

Củ ấu có chứa các acid ferulic, một chất có khả năng ngăn chặn quá trình stress oxy hóa làm giảm các phản ứng viêm qua đó giúp cơ thể chống lại tình trạng viêm nhiễm. Ngoài ra, hàm lượng vitamin C trong củ ấu cũng liên quan đến tác dụng kháng khuẩn, đặc biệt khả năng chống lại vi khuẩn gây viêm tiết niệu.

Hỗ trợ điều trị bệnh Eczema

Bệnh Eczema hay bệnh chàm là tình trạng da khô, rát, ngứa ngáy và có các vết ban đỏ. Bệnh không chỉ gây khó khăn, cản trở trong sinh hoạt hằng ngày mà còn khiến người bệnh tự ti về ngoại hình. Khả năng hỗ trợ điều trị bệnh Eczema của củ ấu có liên quan đến đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm mạnh mẽ của vitamin C và các chất chống oxy hóa. Ngoài ra, củ ấu còn có tác dụng giải độc, giúp cơ thể tăng cường thải độc.

Chữa cảm cúm, loại bỏ đờm

Cảm cúm là bệnh lý thường gặp khi thời tiết thay đổi, khi nhiễm khuẩn hoặc khi cơ thể suy giảm sức đề kháng. Củ ấu có hàm lượng vitamin C và các chất chống oxy hóa giúp tăng cường sức đề kháng, kháng khuẩn, chống viêm mạnh mẽ hỗ trợ điều trị các triệu chứng trong cảm cúm do viêm gây ra như ho, đau họng, tăng tiết dịch đờm trong đường hô hấp.

Hỗ trợ trị bệnh viêm loét dạ dày

Củ ấu có hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị các triệu chứng trong bệnh viêm loét dạ dày, tá tràng. Nhờ thành phần giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, acid ferulic mà củ ấu có khả năng chống viêm mạnh mẽ, đặc biệt là các tình trạng viêm ở đường tiêu hóa.

Thanh lọc, giải độc gan

Theo y học cổ truyền, củ ấu có tính mát, vị ngọt. Khi ăn vào cơ thể có tác dụng ích khí kiện tỳ, thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm giải độc nên rất có hiệu quả trong các trường hợp thanh nhiệt cơ thể, giải độc cho gan.

Giúp trị chứng tiêu chảy

Củ ấu là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng với chất đường bột, vitamin và khoáng chất như natri. Đây đều là những chất bổ sung cần thiết và quan trọng trong trường hợp cơ thể bị mất điện giải và chất dinh dưỡng trong bệnh tiêu chảy. Ngoài ra, củ ấu có chứa các chất xơ không tiêu hóa là nguồn cung cấp dinh dưỡng cho hệ vi sinh vật có lợi sống trong đường ruột, giúp cân bằng hệ vi sinh, hỗ trợ điều trị tiêu chảy.

Ngăn ngừa u bướu, ung thư

Khả năng ngăn ngừa u bướu và chống ung thư của củ ấu đến từ khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ của acid ferulic và vitamin C. Đặc biệt, acid ferulic là chất có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư ở tuyến giáp và ung thư da.

Giúp giải độc say rượu, say nắng

Trong Đông y, củ ấu là vị thuốc tốt, củ ấu sống có tác dụng thanh thử giải nhiệt lương huyết, trừ phiền chỉ khát. Ngoài ra, ăn sống củ ấu non còn có khả năng giải độc rượu, thanh nhiệt chống nóng, chống say nắng.

Chữa rôm sảy

Rôm sảy hay ban nhiệt là tình trạng khó chịu, ngứa ngáy ở da khi thời tiết nóng nực, ẩm ướt. Các mụn nước châm chích, gây ngứa ngáy rất khó chịu. Nhờ công dụng thanh nhiệt, giải độc mà củ ấu khi ăn sống có hiệu quả trong việc chữa rôm sảy.

Giúp điều trị bệnh trĩ ra máu

Theo Đông y, củ ấu có vị ngọt, hơi chát, là vị thuốc tốt giúp ích khí kiện tỳ (tỳ là lá lách – một cơ quan tham gia vào quá trình tạo máu). Ngoài ra, nhờ tác dụng giảm đau, kháng viêm và làm giảm sưng tấy nên củ ấu có tác dụng tốt trong hỗ trợ điều trị bệnh trĩ xuất huyết.

3. Một số món ăn từ củ ấu tốt cho sức khỏe

Củ ấu không chỉ là một nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn có thể được chế biến thành nhiều món ăn tốt cho sức khỏe. Dưới đây là một số cách chế biến củ ấu:

Củ ấu tươi

Rửa sạch củ ấu, bỏ vỏ và sử dụng sống.
Tốt cho các trường hợp say nóng, say nắng, sốt và mất nước, giúp giảm kích thích và bồn chồn.

Củ ấu luộc

Luộc chín 150 gram củ ấu già, bóc vỏ.
Ăn 2 lần mỗi ngày trong trường hợp tỳ hư, tiêu chảy, mệt mỏi, mất sức.

Cháo củ ấu nhừ

Sử dụng 20-30 gram củ ấu bóc vỏ, nấu nhừ với nước thành cháo.
Ăn 2 lần/ngày để hỗ trợ điều trị ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày.

Hỗn hợp bột củ ấu và củ mài

Lấy 30 gram củ ấu cả vỏ và 30 gram bột củ mài.
Nấu nhừ củ ấu, ép lấy nước; đun chín bột củ mài thành hồ bột.
Sử dụng cho trẻ em bị tiêu chảy mãn tính.

Cháo củ ấu

Chuẩn bị 30 gram củ ấu tươi bỏ vỏ, 30 gram gạo nếp và một lượng đường vừa phải.
Nấu hỗn hợp này thành cháo và ăn 2 lần/ngày.
Phù hợp cho người cao tuổi với triệu chứng tỳ vị hư suy, khó tiêu, viêm ruột.

Siro củ ấu

Đây là một món ăn dễ làm và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bạn chỉ cần ép nước từ 250 gam củ ấu đã rửa sạch, sau đó đun cùng với đường để tạo thành siro. Siro củ ấu có thể giúp bạn hỗ trợ điều trị các trường hợp huyết nhiệt, kinh nguyệt ra quá nhiều, hoặc trĩ xuất huyết.

Salad củ ấu

Đây là một món ăn thanh mát và bổ dưỡng. Bạn chỉ cần thái nhỏ củ ấu tươi, trộn cùng với các loại rau xanh, hạt, trái cây và sốt mayonnaise hoặc dầu giấm. Salad củ ấu có thể giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch, kháng khuẩn, chống viêm và giải độc.

Canh củ ấu

Đây là món ăn ấm nóng và ngon miệng. Bạn chỉ cần luộc củ ấu cùng với nước, thêm gia vị và các loại thịt hoặc hải sản tuỳ ý. Canh củ ấu có thể giúp bạn hỗ trợ điều trị các trường hợp viêm loét dạ dày, thanh lọc, giải độc gan và chữa rôm sảy.

Xôi củ ấu

Đây là món ăn ngọt ngào và giàu dinh dưỡng. Bạn chỉ cần nấu củ ấu cùng với gạo nếp, thêm đường và nước cốt dừa. Xôi củ ấu có thể giúp bạn hỗ trợ điều trị các trường hợp tỳ vị hư suy ở người cao tuổi, ăn uống khó tiêu, viêm ruột.

Bánh củ ấu

Đây là món ăn thơm ngon và hấp dẫn. Bạn chỉ cần nghiền nhuyễn củ ấu đã luộc chín, trộn cùng với bột mì, đường, trứng, bơ và nước. Sau đó, đổ hỗn hợp vào khuôn và nướng trong lò. Bánh củ ấu có thể giúp bạn ngăn ngừa u bướu, ung thư và giải độc say rượu, say nắng.

4. Tìm hiểu về bài thuốc trị bệnh từ củ ấu

Chữa tỳ vị hư suy ở người cao tuổi

Nguyên liệu: 10 gam đảng sâm, 10 gam hoàng kỳ, 10 gam bột củ ấu.
Cách thực hiện: Sắc hỗn hợp đảng sâm và hoàng kỳ để lấy nước, sau đó loại bỏ bã và trộn nước thu được với bột củ ấu. Đun sôi hỗn hợp và sử dụng uống.

Chữa lỵ, đại tiện ra máu

Nguyên liệu: 20 gam vỏ củ ấu.
Cách thực hiện: Sắc vỏ củ ấu với nước để chiết xuất. Sử dụng nước này uống 2 lần trong ngày.

Trị mụn nhọt, lên đinh ở ngón tay

Nguyên liệu: Vỏ củ ấu đã được sao tồn tính.
Cách thực hiện: Tán mịn vỏ củ ấu và trộn với tinh dầu thơm. Bôi hỗn hợp này bên ngoài để thanh nhiệt và thu liễm.

Trị mụn cơm, mụn cóc

Nguyên liệu: Củ ấu giã nát.
Cách thực hiện: Lấy bột củ ấu giã nát và đắp trực tiếp lên da. Bài thuốc này giúp thanh nhiệt và hóa thấp.

Những bài thuốc này phản ánh sự linh hoạt và hiệu quả của củ ấu trong việc hỗ trợ điều trị một số bệnh lý thông thường. Bên cạnh việc sử dụng trong chế độ ăn hàng ngày, củ ấu còn có thể được dùng để chữa trị các vấn đề sức khỏe cụ thể, đảm bảo sức khỏe và cân nhắc trong việc sử dụng dưới hình thức thuốc. Tuy nhiên, như mọi bài thuốc dân gian, việc sử dụng củ ấu cần phải tuân thủ liều lượng và cách dùng phù hợp, đôi khi cần sự tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

5. Ăn củ ấu nhiều có tác hại gì?

Củ ấu là một loại rau củ có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu ăn quá nhiều cũng có thể gây ra một số tác hại. Dưới đây là một số tác hại của việc ăn củ ấu nhiều mà bạn cần lưu ý:

Gây đầy bụng, chướng bụng, khó tiêu

Củ ấu là thực phẩm có tính hàn, do đó bạn cần tránh lạm dụng, ăn quá nhiều củ ấu có thể gây đầy bụng, chướng bụng, khó tiêu. Điều này là do củ ấu có chứa nhiều chất xơ không tiêu hóa, khi vào đường ruột sẽ làm tăng áp suất và khí trong ruột, gây ra cảm giác khó chịu. Ngoài ra, củ ấu cũng có chứa một số chất gây kích ứng đường tiêu hóa như acid oxalic, acid ferulic, nên nếu ăn quá nhiều có thể gây ra các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa.

Gây hại cho hệ tiêu hóa

Những người có hệ tiêu hóa yếu, thường bị tiêu chảy không nên sử dụng củ ấu sống vì có thể gây hại cho hệ tiêu hóa. Củ ấu sống có chứa nhiều chất kích thích như acid oxalic, acid ferulic, có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, ruột, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, máu trong phân. Ngoài ra, củ ấu sống cũng có thể bị nhiễm khuẩn, nấm mốc, gây nguy cơ nhiễm trùng đường tiêu hóa.

Gây nổi mẩn ngứa, dị ứng

Một số người có thể bị dị ứng với củ ấu, đặc biệt là khi ăn củ ấu sống. Các triệu chứng dị ứng thường gặp là nổi mẩn ngứa, phát ban, sưng mặt, sưng môi, sưng lưỡi, khó thở, ho, hen suyễn. Nguyên nhân của dị ứng củ ấu là do cơ thể phản ứng với một số chất trong củ ấu như acid oxalic, acid ferulic, hoặc các protein thực vật. Nếu bạn bị dị ứng củ ấu, bạn nên ngừng sử dụng ngay và tìm cách điều trị kịp thời.

Gây suy giảm chức năng thận

Củ ấu có chứa nhiều acid oxalic, một chất có thể gây ra sỏi thận nếu ăn quá nhiều. Acid oxalic có thể kết hợp với canxi trong thận, tạo ra các tinh thể oxalat canxi, gây ra sỏi thận. Sỏi thận là một tình trạng nguy hiểm, có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng thận, suy thận, thận vỡ. Nếu bạn có tiền sử bệnh thận, bạn nên hạn chế ăn củ ấu hoặc chỉ ăn củ ấu chín, vì khi nấu chín, acid oxalic sẽ bị phá hủy một phần.

6. Lưu ý điều gì khi ăn củ ấu?

Phụ nữ có thai không nên dùng

Sau quá trình sinh nở, sức đề kháng của mẹ chưa hồi phục hoàn toàn, cơ thể cũng chưa hoạt động tốt nhất. Do đó, mẹ không nên ăn quá nhiều củ ấu, đặc biệt là tránh ăn củ ấu sống để tránh tình trạng đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy, nhiễm khuẩn, dị ứng,…

Những người có u không nên ăn củ ấu

Củ ấu là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng loại thực phẩm này. Những người có u cục ở vùng bụng hay ngực không nên ăn củ ấu vì có thể gây khí trệ dẫn đến máu huyết lưu thông kém đi, làm tăng áp lực ở vùng u, gây đau và biến chứng.

Ngâm củ ấu kỹ trước khi sử dụng củ

Củ ấu là phần nằm bên dưới lớp bùn nên cần được ngâm kỹ để loại sạch bùn bẩn và các vi sinh vật bám trên bề mặt củ, đặc biệt là các loại ký sinh trùng. Nếu ăn củ ấu chưa được rửa sạch, các vi khuẩn và ký sinh trùng có thể xâm nhập và gây các vấn đề về tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi, nhiễm trùng,…

7. Tổng kết

Nệm Thuần Việt hy vọng bạn đã có được cái nhìn sâu sắc và toàn diện về những tác dụng kỳ diệu của củ ấu. Từ việc cải thiện hệ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch, cho đến khả năng hỗ trợ điều trị các bệnh lý khác nhau, củ ấu thực sự là một món quà quý giá từ thiên nhiên. Đừng quên, việc sử dụng củ ấu cần phải tuân thủ các hướng dẫn về liều lượng và phương pháp sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất. Hãy bắt đầu bổ sung củ ấu vào chế độ ăn uống của bạn và cảm nhận sự khác biệt mà nó mang lại.

Xem thêm: